لوله بازکنی ، گرفتگی ناودانی پشت بام خانه

یکی از مشکلاتی که در هنگام باران های شدید پیش می آید گرفتگی ناودان میباشد.

ناودان به نامهای دیگر چون نودون , ناویدان , نوین، نونیا (درزبان کردی) , راه آب، آبرو و میزاب خوانده می‌شود.

ناودان از دو کلمه «ناو» به معنای هر چیز دراز و میان تهی که یک طرف آن باز باشد (۱) و “دان” به معنی جای، ظرف یا مکان تشکیل شده است.

از نظر عملکردی ناودان محل عبور آب است که به وسیله آن انتقال و هدایت آب از پشت بام به سطح زمین (گذر یا حیاط) صورت می‌گیرد.

آب برف و باران پس از جمع شدن بصورت نقطه‌ای یا خطی به خارج انتقال می‌یابد و هرچه بنا با مواد و مصالح آسیب پذیرتری ساخته شود، حساسیت و اهمیت ناودان در آن افزایش پیدا می‌کند. از آن جا که بیشترین حجم آب حاصل از نزولات آسمانی از ناودان عبور می‌کند، ناودان آسیب پذیرترین بخش ساختمان است به ویژه در بناهای گلی؛ و تخریب ناودان در کمترین زمان این بناها را به توده‌ای از گل تبدیل می‌کند.

در گذشته به نحوه جمع‌آوری و هدایت آب خروجی ازناودان اهمیت می‌دادند چنان که در کیمیای سعادت آمده است: «هرکه را آبی از بام آید و راه گیرد بر وی واجب است که راه پاک کند.» و همچنین در آیین شهرداری آمده است: «گذاشتن آب باران و خلاب برف در راه- بی رفتن- منکر است، ولیکن شخص باید بدان مخصوص نباشد، مگر برفی که یک کس در راه انداخته باشد، یا آبی که از ناودانی معین در راه فراهم آید و پاک کردن آن علی‌الخصوص بر عهده صاحب آن باشد. و اگر آب باران باشد حسبتی عام بود و بر والی واجب شود که مردمان را تکلیف کند تا بدان قیام نمایند به همین دلیل در پاره یی از بناهای قدیمی آب جاری از ناودان را با شیب یا نهر کوچکی به چاه فاضلاب یا باغچه انتقال داده و یا با هدایت آن به آب انبار، آب را جهت استفاده ذخیره می‌نمودند (مانند برخی از کاروانسراهای کویری).

در مناطق بارانی بخشی از بام با شیب از جداره بنا فاصله گرفته (این فاصله بستگی به مقدار میزان باد و نوع نماسازی و … دارد) و آب جمع شده روی بام را یکراست به بیرون هدایت می‌کند.

منبع: ویکی پدیا