چه کنیم تا مغلوب چاه نشویم؟
قدمت چاه‌ها در ایران به چندین هزار سال قبل بازمی‌گردد و قطعا از همان ایامی که افراد دست به حفر چاه‌ها و گودال‌ها می‌زدند، خطراتی نیز آنان را تهدید می‌کرده که بسته به سطح دانش و علوم خود، سعی در رفع آن داشتند.
سیدجلال‌ملکی، سخنگوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران،با اشاره به قدمت زیاد چاه‌ها در کشور کویری نظیر ایران، اظهارکرد: در حال حاضر در کشورمان و به ویژه سطح پایتخت دو نوع چاه آب و فاضلاب حفر می‌شود.
ملکی با بیان اینکه شواهد و قراین حاکی از این است که ایرانیان در حفر چاه‌ها و قنات‌ها پیش قدم بوده‌اند، گفت: درگذشته علاوه بر چاه‌های آب و فاضلابی که امروزه نیز کاربرد دارد، چاهی نیز برای تامین آب وضو گرفتن و آبکش‌کردن برنج و طبخ غذا حفر می‌شد که امروزه دیگر کاربردی ندارد.
سخنگوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران با بیان اینکه چاه آب بسته به نوع محل و بستر آب‌های زیرزمینی معمولا عمیق‌تر از چاه‌های فاضلاب حفر می‌شود، گفت: با توجه به اینکه چاه‌های آب از سفره‌های آب‌های زیرزمینی تغذیه می‌کند، بنابراین حفر آن نیازمند مجوز است، اما متاسفانه چاه‌های آب فاقد مجوز نیز حفر شده است.
وی با بیان اینکه حفر چاه فاضلاب نیاز به مجوز ندارد، گفت: به همین دلیل آماری دقیقی از تعداد چاه‌های موجود در سطح پایتخت وجود ندارد.
سخنگوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران درباره شرایط حفر چاه نیز گفت: حفر چاه استانداردهای سخت و دشواری دارد که باید حتما رعایت شود.
ملکی با تاکید بر ضرورت استفاده از کارگران حرفه‌ای در حفر چاه‌ها، گفت: حفر چاه، لایه‌روبی، تخلیه و … کاری نیست که بشود به تنهایی آن را انجام داد، بنابراین یک چاه هر چقدر هم که دارای عمق کمی باشد، باید اقدامات انجام گرفته در آن از سوی تیم حرفه‌ای انجام شود.
وی افزود: در حفر چاه حداقل باید یک تن مشغول به کار در عمق شود، یک تن دیگر در دهانه چاه حضور داشته باشد و فردی دیگر نیز در اطراف چاه مستقر باشند.
سخنگوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران ادامه‌داد: همچنین به هنگام حفر چاه حتما باید ارتباط چشمی و کلامی با فردی که داخل چاه قرار دارد، برقرار شود و در صورتی که افراد در چاهی با عمق زیاد مشغول به کارند، این ارتباط می‌تواند از طریق آیفون انجام شود.
ملکی از افرادی که قصد حفر چاه دارند، خواست حتما نسبت به شناسایی جنس خاک و دستی‌بودن آن اطلاعات لازم را کسب کنند.
سخنگوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران با اشاره به چاه‌هایی که برای کاربردهای دیگری غیر از آب و فاضلاب حفر می‌شود، گفت: به عنوان مثال در برخی از کارگاه‌های ساختمانی برای بررسی جنس خاک یا ستون‌گذاری و … گودال‌های حفر می‌شود که در این زمینه نیز باید ضمن استفاده از کارگران حرفه‌ای و لوازم استاندارد حفاری، اطلاعاتی نیز درباره جنس خاک و میزان مقاومت آن کسب شود.
وی با بیان اینکه کارگران باید هنگام حفرچاه از تجهیزات حفاظت فردی استفاده کنند، گفت: باید از طناب‌ها و … برای حضور در چاه استفاد کرد و دَلوها را نیز محکم کرد تا بر سفر افراد مقنی سقوط نکند.
ملکی با بیان اینکه نباید ابزار و اشیا را در دهانه چاه قرار داد، خاطرنشان کرد: برای تخلیه محتویاتی که از داخل چاه خارج می‌شود، باید توجه داشت که این مواد باید چندین متر دورتر از دهانه چاه تخلیه شود، بنابراین بدیهی است که برای انجام این کار در چاه‌های سبک حداقل حضور سه تن الزامی است.
سخنگوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران درباره تامین روشنایی در عمق چاه‌ها نیز به ایسنا گفت: عده‌ای از مقنی‌ها برای حفرچاه از چراغ استفاده می‌کردند که این امر علاوه بر این که احتمال انفجار را افزایش دهد، ممکن است به دلیل مرطوب‌بودن خاک چاه و بالابودن درصد رطوبت هوا در عمق آن سبب خاموش‌شدن چراغ نیز بشود.
وی اضافه‌کرد: برخی نیز از سیم‌برق برای تامین روشنایی در عمق‌چاه استفاده می‌کنند که در این زمینه نیز باید توجه داشت که این امر ممکن است سبب اتصالی و برق‌گرفتگی افراد در عمق چاه شود.
سخنگوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران استفاده از لامپ‌های ۲۴ والت با باتری‌های شارژی را بهترین شیوه تامین روشنایی در عمق چاه دانست و افزود: برای ارتباط صوتی برای افراد بیرون چاه نیز بهترین وسیله آیفون‌هایی است که با سیم‌های ۱۰۰، ۵۰ و … در بازار قابل خریداری است.
ملکی اضافه کرد: در حفر چاه باید به این موضوع توجه داشت که صدا از خارج چاه به راحتی به داخل منتقل می‌شود، اما انتقال صوت از داخل به خارج چاه تقریبا غیرممکن است و استفاده از این آیفون‌ها نقش بسزایی در ارتباط صوتی خواهد داشت.
وی درباره حداقل فاصله استاندارد بین دو چاه نیز به ایسنا گفت: حداقل فاصله میان دو چاه باید شش متر باشد و این در حالی است که مقنی نیز باید اطلاعات لازم درباره جنس خاک را کسب کرده باشد، چرا که گاهی ممکن است با توجه به نوع خاک، این فاصله بیشتر شود.
سخنگوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران اضافه‌کرد: در برخی موارد نیز گاه پس از پرشدن چاه قدیمی، اقدام به حفر چاهی در کنار آن می‌کند که با حفر کانالی میان این دو چاه، محتویات چاه قدیمی به چاه جدید سرازیر می‌شود.
ملکی افزود: این کانال ارتباطی که اصطلاحا به آن کوره نیز می‌گویند، گاه سبب انتقال گازهای کشنده به داخل چاه جدید می‌شود که همین امر سبب گازگرفتگی مقنی می‌شود.
به گفته وی، به منظور پیشگیری از این امر باید حتما ورودی و خروجی کوره‌ها باز باشد تا از انباشته‌شدن گازهای سمی در آن جلوگیری شود.
سخنگوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران با اشاره به جنس خاک نیز اظهارکرد: گاهی دیده شده که گازها از داخل لایه‌های خاک نیز نفوذ کرده و سبب مسمومیت کارگران می‌شود که در این زمینه نیز لازم است جنس خاک بررسی شده و تمهیدات لازم درباره آن اندیشیده شود.
ملکی درباره روش‌های اطلاع از وجود گازهای سمی در اعماق چاه نیز به ایسنا گفت: درگذشته مقنی‌ها جانوران را به عمق چاه می‌فرستادند و در صورتی که آن جانور زنده به سطح زمین بازمی‌گشت، از سمی نبودن گازهای داخل چاه و همچنین وجود اکسیژن در آن مطمئن می‌شدند، اما امروزه چراغ روشن را به عمق چاه هدایت کرده و در صورت خاموش‌شدن متوجه می‌شوند که در عمق چاه اکسیژن وجود ندارد.
به گفته سخنگوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران، در این صورت کارگران می‌توانند با استفاده از ماسک‌های اکسیژن و دستگاه‌های تنفسی به عمق چاه رفته و در حالت دیگر نیز بسته به تشخیص مهندس ناظر، می‌توانند از دستگاه‌های تهویه استفاده کنند.
بهترین زمان برای حفر چاه
وی درباره بهترین زمان برای حفر چاه نیز اظهارکرد: برای حفر چاه‌های عمیق و لایروبی بهترین زمان زمانی است که سطح آب‌های زیرزمینی به پایین‌ترین سطح خود رسیده که این امر در کشور ما در نیمه‌دوم تابستان پیش از شروع بارش‌هاست.
تاثیر چاه‌ها در مقابله با زلزله
سخنگوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران درباره نقش چاه‌ها در مقابله با زلزله نیز اظهارکرد: چاه‌هایی که در حال حاضر در سطح شهر تهران وجود دارد، نقش قابل توجهی در کاهش فشار زلزله ندارند، چرا که اساسا عمق این چاه‌ها کم بوده و گازهای زیرپوسته زمین امکان خروج از این چاه‌ها را ندارند، اما ممکن است چاه‌هایی با عمق زیاد تا حد بسیار ضعیفی با خارج‌شدن گازهای زیرزمینی، امکان کاهش قدرت زلزله را داشته باشند.
اقدامات آتش‌نشانی در حوزه چاه
وی درباره اقدامات آتش‌نشانی پایتخت در زمینه چاه‌ها نیز اظهارکرد: به طور کلی یکی از وظایف آتش‌نشانی ارائه رایگان در بحث آتش‌نشانی است و با توجه به این که بسیاری از افراد فعال در حوزه چاه خود دارای تجربه بالا سابقه کار هستند، مشاوره چندانی نمی‌توان به این افراد ارائه داد. با این وجود آتش‌نشانی پایتخت این آمادگی را دارد که به کلیه افراد متقاضی در این زمینه آموزش دهد.
سخنگوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران درباره کمک‌خواهی شهروندان از آتش‌نشانی پیش از وقوع حادثه چاه نیز خاطرنشان کرد: با توجه به این که حادثه‌ای رخ نداده، نمی‌توان از آتش‌نشانی کمک خواست. بنابراین شهروندان باید در این مواقع از شرکت‌های تخلیه و خدمات چاه کمک بخواهند.
ملکی، ترکیدگی لوله‌های آب را نیز از حوادثی برشمرد که در دراز مدت سبب نشست زمین و بروز حوادث مرتبط با چاه می‌شود.
وی از شهروندان خواست چاه‌های موجود در منازل خود را شناسایی کرده و از قراردادن بار سنگین روی دهانه آن خودداری کنند و برای بازرسی و بررسی آن از متخصصان این امر استفاده کنند.
سخنگوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران ابراز امیدواری کرد: سیستم اکو یا همان فاضلاب‌شهری به سرعت در شهر راه‌اندازی شوند و شهروندانی که این سیستم در منازلشان نصب شده، حتما نسبت به تخلیه چاه‌های قدیمی و پرکردن آن به وسیله نیروهای متخصص اقدام کنند.
منبع: خبرگزاری دانشجویان ایران”ایسنا”
شرکت خدمات فنی و تاسیسات ساختمانی پارسا آماده ارائه انواع خدمات برای حمام و سرویس بهداشتی می باشد.خدمات ما شامل باز کردن لوله فاضلاب بدون استفاده از هرگونه اسید ، تعمیرات حمام و توالت ، رفع نم و رطوبت حمام و توالت و کشف محل نم با دستگاه، رفع بوی بد فاضلاب حمام و توالت صد در صد تضمینی و بدون بازگشت و تشخیص محل نشتی و ترکیدگی لوله و کاسه توالت با دستگاه .
